Yazan: Dana Drugmand, DeSmog.
21 Şubat 2024
Fotoğraf:Güney Kaliforniya’daki 2014 yılında meydana gelen ve konutların ve okulların boşaltılmasına neden olan Tomahawk yangını,
Son mahkeme dosyalarına göre, birçok Kaliforniya belediyesi, fosil yakıt endüstrisine karşı ortaklaşa süper boyutlu bir dava açmak için davalarını eyaletin iklim davasıyla birleştiriyor. Bu gelişme, Chicago’nun giderek büyüyen fosil yakıt endüstrisine dava açan ABD belediyeler listesine katılmasıyla birlikte ortaya çıkmaktadır.
5 Şubat’ta Contra Costa İlçesi Yüksek Mahkemesi Hakimi Charles S. Treat, Kaliforniya Başsavcısı Rob Bonta’nın eyaletin iklim sorumluluğu davasını Marin, San Mateo ve Santa Cruz ilçeleri ve Richmond ve Santa Cruz gibi Imperial Beach şehirleri tarafından açılan davalarla ilişkilendirme dilekçesini onayladı.
Başsavcılık, Kasım ayında belediye birimlerinin desteğiyle koordinasyon dilekçesini sunarak, davaların tek bir pakette koordine edilmesinin çeşitli davalarda çelişkili kararların verilmesini önleyeceğini belirtti.
Yakıt Endüstrisi İklim Davaları
“Yakıt Endüstrisi İklim Davaları” olarak adlandırılan ortak dava, Bonta’nın geçen yıl eyalete dava açtığı San Francisco Yüksek Mahkemesinde görülecek.
Kasım ayı sonlarında ABD Dokuzuncu Daire Temyiz Mahkemesi, birçok petrol şirketinin Oakland ve San Francisco’nun kendilerine karşı açtığı iklim davalarını eyaletten federal mahkemeye taşıma girişimini oybirliğiyle reddetti. Davaların eyalet mahkemesine gönderilmesine ilişkin resmi işlem (tutuklama olarak adlandırılır) yürürlüğe girdiğinde, davalarını da süper davada birleştirmeleri bekleniyor.
Kaiforniya başsavcısı Rob Bonta’nın ofisinin, aralarında San Francisco merkezli davacıların hukuk firması Lieff Cabraser Heimann & Bernstein’ın da bulunduğu dışarıdan gelen avukatların yardımıyla davanın ilerlemesine öncülük etmesi bekleniyor, ancak başsavcılık, zamanı yayınlayarak bunu doğrulayamadı.
Petrol şirketleri davaların birleştirilmesine itiraz etmedi. Ancak 22 Ocak’ta yapılan bir başvuruda Chevron’un Gibson, Dunn & Crutcher hukuk firmasından avukatı Theodore Boutrous, davanın San Francisco’dan daha tarafsız bir yer olacağını iddia ederek Contra Costa County’ye taşınmasını savundu. Gibson Dunn, iklim vakalarında ve Chevron’un Ekvador’daki meşhur haraç davasında olduğu gibi diğer davalarda sıklıkla fosil yakıt endüstrisini temsil etmektedir.
Yargıç Treat, Boutrous’un talebini reddetti ve 5 Şubat’taki kararında “San Francisco Yüksek Mahkemesinin bu davalarda tarafsız ve yansız kalması konusunda tamamen güvenilebileceğini ” yazdı.
Dev Şirketler davaları erteletmeye çalışıyor
Kaliforniya’daki davacılar yine de Big Oil’in (Dünyanın 5-6 en büyük petrol ve gaz şirketi)süper davanın duruşmaya çıkmasını engellemeye yönelik, davanın reddedilmesi talepleri de dahil olmak üzere diğer çabalarıyla uğraşmak zorunda kalacak.
Biyolojik Çeşitlilik Merkezi’nin kıdemli avukatlarından Hollin Kretzmann, “Big Oil bu denemeleri neredeyse yedi yıl ertelemeyi başardı ve bu durum devam ediyor” dedi. “Davacıların bu geciktirme taktiklerinin üstesinden gelmeleri ve mahkemenin sektörün aldatıcı davranışlarını mümkün olan en kısa sürede yargılamasını sağlamaları gerekiyor.”
Dezenformasyondan Kaynaklanan Zararlar
Kaliforniya’da 2017 ile 2023 yılları arasında açılan davalar, Chevron, ExxonMobil, Shell ve diğer petrol şirketlerinin iklim değişikliğinin ana nedeni olan fosil yakıtların yakılmasıyla ilgili onlarca yıldır yürüttüğü başarılı dezenformasyon kampanyalarının enerji geçişini etkili bir şekilde geciktirdiğini ve bunun sonucunda oluşan hasarların iklim krizini şiddetlendirdiğini ileri sürüyor.
Artık eyalet, ilçeler ve şehirler yönetimleri, endüstrinin yükselen deniz seviyeleri, aşırı su baskınları, ölümcül sıcaklıklar ve kontrol edilemeyen yangınlar ve iklim değişikliğinin yol açtığı diğer benzeri görülmemiş sorunlarla mücadelenin hızla artan maliyetlerini ödemesine yardımcı olmasını istiyor.
Shell sözcüsü Anna Arata, e-postayla gönderdiği açıklamada, şirketin iklim değişikliği konusundaki tutumunun “on yıllardır kamuya açık bir konu olduğunu” ve Shell’in sorunla mücadele için acil eyleme geçilmesi gerektiğini kabul ettiğini söyledi ve “Mahkeme salonunun iklim değişikliğiyle mücadele için doğru mekan olduğuna inanmıyoruz” dedi.
Hukuk uzmanları davaların birleştirilmesinin mantıklı olduğunu söylüyor
UCLA Hukuk Fakültesi’ndeki Emmett İklim Değişikliği ve Çevre Enstitüsü’nün genel müdürü Cara Horowitz’e göre, Kaliforniya davaları aynı hukuki soruların çoğunu gündeme getiriyor ve aynı olgusal kanıtların çoğuna dayanıyor. DeSmog’a, “Ayrıca mahkemelerin, benzer hukuk teorileri kapsamında fosil yakıt şirketi sanıklarının suçluluğu hakkında hukuki kararlar vermesini gerektirecekler” dedi.
Davaların birleştirilmesi şehirlere ve ilçelere de çeşitli şekillerde yardımcı olacaktır. Horowitz, “Bütçeleri kısıtlı yerel yönetimler artık güçlü bir iddiada bulunmak için birbirleriyle ve devletle güçlerini birleştirebilir” dedi. “Bu önemli olabilir, çünkü bu davaların en başından beri gerekçelerinden biri, artan maliyetler nedeniyle yerel yargı mercilerinin parasının azalmasıydı.
Kretzman, “Kaliforniya’nın bu mücadeleyi üstlenecek önemli bir hukuki güce sahip olduğunu” ve bunun başsavcılıkla işbirliği yapan belediyelere yardımcı olacağını kabul etti.
Hücuma Liderlik Etmek
Kaliforniya, şu anda ülke çapındaki eyaletler ve belediyeler tarafından açılan üç düzineden fazla davayı içeren, fosil yakıt endüstrisine karşı yürütülen iklim davalarının merkez üssünde yer alıyor.
2017 yılında, San Diego’nun hemen güneyinde yaklaşık 26.000 sakinin yaşadığı bir kıyı topluluğu olan Imperial Beach ve San Mateo ve Marin Körfez Bölgesi ilçeleri, eyalet haksız fiil yasası kapsamında Big Oil’e iklim zararları nedeniyle dava açan ülkedeki ilk belediyeler oldu. Birkaç ay içinde Oakland, San Francisco, Santa Cruz ve Richmond da onlara katıldı.
Kretzman, eyaletin 2023’te iklim sorumluluk davası açmasının “bir dönüm noktası” olduğunu söyledi, çünkü Kaliforniya ABD’nin en büyük iklim bölgesidir. Yargı yetkisine sahip olmasının yanı sıra önemli bir petrol üretim endüstrisine sahip olan ilk eyalet, Big Oil’e iklimi aldatma nedeniyle dava açmış olmaktadır.
Bonta, mahkemede suçlamayı, ön usul savaşları vererek daha önceki davaların verileri ile yönlendirdiğini belirtti. Bonta dava açtıktan kısa bir süre sonra Eylül ayında basına yaptığı açıklamada, “Kaliforniya ve diğer eyaletlerdeki yerel kuruluşlar tarafından açılan diğer davaları izledik ve yaptıklarından dolayı minnettarız ve müteşekkiriz” dedi.
Geçtiğimiz Nisan ayında ABD Yüksek Mahkemesi, Kaliforniya kıyı toplulukları tarafından eyalet mahkemesine veya yerel mahkemeye sunulanlar da dahil olmak üzere bir dizi iklim davasının kaldırılması için petrol endüstrisinin verdiği dilekçeleri reddetti.
Bonta, Eylül ayında yaptığı açıklamada, bu kararın “gitmek istediğimiz yere ulaşmamıza, esasa ulaşmamıza ve [fosil yakıt şirketlerini] aldatmacalarından sorumlu tutmamıza olanak sağladığını” söyledi.
